Βασικές προϋποθέσεις για να φτιάξεις πρόσφορο στο σπίτι
Η Εκκλησία δίνει μεγάλη προσοχή στην παρασκευή του προσφόρου. Η παρασκευή του ακολουθεί αυστηρούς κανόνες και έχει ειδική συμβολική σημασία. Η διαδικασία της προετοιμασίας του άρτου είναι μια διαδικασία ευλογημένη με προσευχή και αφοσίωση. Μέσω του προσφόρου, οι πιστοί συμμετέχουν ενεργά στον μυστηριακό δεσμό τους με τον Χριστό. Δες παρακάτω ποια είναι η ιερή διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσεις για να φτιάξεις πρόσφορο μόνος στο σπίτι.
Πριν την παρασκευή της λειτουργιάς
- Το άτομο που αποφασίζει να φτιάξει πρόσφορο θα πρέπει να έχει προετοιμαστεί ψυχικά και σωματικά. Θα πρέπει να είναι αγνό και καθαρό και να έχει μετανοήσει για τις αμαρτίες του. Θα πρέπει η καθαρότητα της ψυχής να επέλθει με εγκράτεια, νηστεία και προσευχή.
- Τα ρούχα του και το σώμα του θα πρέπει να είναι καθαρά και τα χέρια του πλυμένα.
- Καθαρός θα πρέπει να είναι και ο χώρος στον οποίο θα γίνει το ζύμωμα του άρτου,
- ενώ τα σκεύη θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο για αυτόν τον σκοπό.
- Στη συνέχεια θυμιατίζουμε το σπίτι.
- Στο τραπέζι που θα ζυμώσουμε το πρόσφορο, τοποθετούμε την εικόνα της Παναγίας, ανάβουμε το καντηλάκι και επίσης, μπορούμε να ανάψουμε και ένα κερί.
Το πρόσφορο προσφέρεται με όλη μας την αγάπη για τον Χριστό.
Κατά την προετοιμασία του προσφόρου
- Το πρόσφoρο προτείνεται να παρασκευάζεται με πρoζύμι και όχι με μαγιά.
- Στο προζύμι καλό είναι βάλουμε αγιασμό.
- Όση ώρα ζυμώνουμε το πρόσφορο ακούμε και ψέλνουμε τους χαιρετισμούς της Παναγίας.
- Σε περίπτωση που δε γνωρίζουμε τους χαιρετισμούς λέμε την ευλογημένη ευχή του Ιησού «Κύριε Ιησού Χριστέ, υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό».
- Η τήρηση σιγής, η προσευχή, η φλόγα του κεριού και το άρωμα του λιβανιού δημιουργούν μια ατμόσφαιρα κατανύξεως και σεβασμού προς τη διαδικασία.
Μετά το ζύμωμα του προσφόρου
- Πριν σφραγίσουμε το πρόσφορο σταυρώνουμε με τη σφραγίδα τη λειτουργιά 3 φορές και λέμε την ευχή «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.»
- Έπειτα, τοποθετούμε την ξύλινη σφραγίδα στο κέντρο της λειτουργιάς και πιέζουμε συνήθως με τα χέρια σταυρωμένα.
- Τέλος, τραβάμε απαλά τη σφραγίδα.
Μετά το ψήσιμο του προσφόρου
- Μόλις ψηθεί το πρόσφορο το αφήνουμε να κρυώσει και έπειτα το τυλίγουμε με μία καθαρή λευκή πετσέτα και έτσι θα το προσφέρουμε στην εκκλησία.
Χρήσιμες Συμβουλές για την προετοιμασία του προσφόρου
- Για να βγαίνει ο αέρας κατά τη διάρκεια του ψησίματος τρυπάμε είτε με οδοντογλυφίδα είτε με λεπτό ξυλάκι, μέχρι κάτω στις 4 γωνίες του ΙΣ-ΧΡ-ΝΙ-ΚΑ, αλλά και περιμετρικά του άρτου.
- Το προζύμι αποθηκεύεται σε αεροστεγές φαγητοδοχείο στο ψυγείο.
Συχνές ερωτήσεις:
- Γιατί σκάει το πρόσφορο;
Το πρόσφορο σκάει αν συντρέχουν οι παρακάτω λόγοι. Πρώτον, η ζύμη είναι πολύ σκληρή και δεύτερον εάν προσθέσουμε περισσότερο προζύμι από αυτό που απαιτεί η συνταγή, το πρόσφορο θα φουσκώσει υπερβολικά και ως εκ τούτου θα σκάσει. - Τι μέγεθος ταψί να διαλέξω για το πρόσφορο;
Όταν επιλέγεις ένα ταψί για πρόσφορο, πρέπει να λάβεις υπόψη τη διάμετρο της σφραγίδα. Είναι πολύ σημαντικό να επιλέξεις ένα ταψί για πρόσφορο 2 με 3 πόντους μεγαλύτερο από την σφραγίδα σου. Έτσι, αν για παράδειγμα η σφραγίδα σου είναι 13εκ. το ταψί που θα χρησιμοποιήσεις για να ψήσεις το πρόσφορο θα πρέπει να είναι 16 εκατοστά. Ενώ αν η σφραγίδα σου είναι 16εκ. το ταψί θα πρέπει να είναι 20εκ.Τα ταψιά αλουμινίου για πρόσφορο τα μετράμε ολόκληρα. Να θυμάσαι ότι εσωτερικά ο πάτος είναι 1-1,5 cm μικρότερος από το πάνω μέρος του ταψιού. - Τι ώρα πάμε το πρόσφορο στην εκκλησία;
Το πρόσφορο το πηγαίνουμε στην εκκλησία το απόγευμα του Σαββάτου, στην παράκληση, έτσι ώστε το πρωί ο ιερέας να έχει το νάμα και το πρόσφορο για να τελέσει το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. - Γιατί βάζουμε το πρόσφορο σε λευκή πετσέτα όταν το πηγαίνουμε στην εκκλησία;
Η λευκή πετσέτα συμβολίζει την αγνότητα της Παρθένου και το σάβανο του Χριστού. - Ποια προσευχή λέμε κατά την προετοιμασία της λειτουργιάς;
Η ευχή που λέμε κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και του ζυμώματος του προσφόρου είναι η εξής:
Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.Ἅγιος ὁ Θεός, ἅγιος ἰσχυρός, ἅγιος ἀθάνατος, ἐλέησον ἡμᾶς. (ἐκ γ´)Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι. Καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.Παναγία Τριάς, ἐλέησον ἡμᾶς. Κύριε, ἱλάσθητι ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν. Δέσποτα, συγχώρησον τὰς ἀνομίας ἡμῖν. Ἅγιε, ἐπίσκεψαι καὶ ἴασαι τὰς ἀσθενείας ἡμῶν, ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός σου.Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον· Κύριε, ἐλέησον.Δόξα Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι. Καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου. Ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου. Γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον. Καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν. Καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Πλέον οι περισσότεροι από εμάς αγοράζουμε το πρόσφορο από τους φούρνους. Και φυσικά εκεί δεν είναι δυνατόν να εφαρμόζονται ούτε οι κανόνες της Εκκλησίας μας, ούτε ακολουθείται όλη η ευλαβική διαδικασία, οπότε εάν θέλεις να φτιάξεις κι εσύ το δικό σου πρόσφορο και διστάζεις λόγω των όσων διαβάζεις κι ακούς, εμείς σου προτείνουμε να το τολμήσεις.